Позивот на наставникот, родителот, едукаторот, тренерот… е да создаде идни одговорни граѓани кои ќе го направат животот подобар за сите нас. Такви граѓани може да имаме ако отворено, со силна жар ги разобличуваме лагите и стегите кои се создавале во минатото, а денес отворено се поддржуваат. Ако се има свесност дека од мали нозе може да се искалат генерации на совесни граѓани кои од темел ќе го променат општеството, можеме да живееме многу подобро…
Да им се кажува на децата дека 8 Март е денот на мајката е лага! Да им се кажува дека денес е денот кога треба да се подарува е исто така лага! Да го менуваме одност кон жените само тој ден и од наредниот да продолжувам по старо е страшен пример кој создава луѓе полоши од нас.
Овој ден е ден за ЕДНАКВОСТ!!! ТОА ГО ПРАВИ ДЕН НА СИТЕ НАС!!!
Моите ученици треба да знаат дека во минатото жените ги добиле правата што ги имаат денес со силна борба, со протест, со ненасилна акција, со делување, со многу мака. И да знаат дека таа борба не е завршена. Да знаат како треба да функционира едно семејство. Да знаат дека обврските се делат на мои и твои, не на машки и женски! Да знаат дека не мора да си мајка за да го славиш овој ден. Дека немаш обврска да купуваш подарок, дека подарувањето е убаво кога е од срце и не е изнудено. Кога е направено од тебе и во него има дел кој потсетува на тој што го подаруваш.
Секоја година се ужаснувам од изместените чествувања на денот. Силно ги сожалувам радосните жени на кои можеби тој ден им е единствениот кога се чувствуваат како жени. Силно се сочувстувам со жените и девојките кои трпат насилство, за оние кои се злоставени и кои се воспитани во духот на патријархатот. За оние кои немаат сила и поддршка да застанат и да речат НЕ!
Е за тие жени, за овие мои мили девојчиња да не бидат тие жени, за нив треба да го правиме тоа освестување!
Славењето е убава работа кога си го добил она што си го барал!
Подарувањето е доблесно кога сакаш да подариш,
а ПРОТЕСТОТ Е ОНА ШТО Е НУЖНО!!!
Денешните девојчиња треба да се јакнат и да се храбрат. Да им се зголеми самодовербата и да се поддржуваат во своите желби да бидат подобри. На момчињата треба да им се укажува, да се разговара со нив, уште од мали нозе да се вклучуваат во домашните обврски. Така се создаваат зрели луѓе за заедница, за соживот, за хармонија. Треба да се делува, неуморно да се зборува…
За овој ден, многу значаен за мене и за моите драмски надежи, направивме видео. Видеото е збир на низа активности кои се случија неколку дена пред 8 Март. Сите активности водеа кон вистинскиот начин на „прослава“ на празникот! Од особена важност е, постојано да им се кажува на учениците, идните граѓани на ова наше општество, дека славењето на овој ден е за еднаквост!! Празникот не е само празник на мајката и учителката, на бабата и комшивката. Тоа е ден за кој во минатото многу жени се жртвувале за да застаната рамо до рамо со мажите! Моите ученици искуствено научија што е 8 Март и сакаа да им покажат и на останатите како треба да се слави!!!
Соработката со актерот Александар Тодески е непроценлива за нашата драмска дружина „Од глаата си патиме.“ 🙂 Контактот со професионалец секогаш е успешен. Учениците се радуваат на овие средби и од нив учат многу.
Средбата со актерот
Со Александар се расчита извадок од „Силјан Штркот“ и се поделија улогите. Учениците имаа можност и да научат како се игра со куклите. На гости ни дојде Силјан и Божин, татко му на Силјан. Напорно работеа и се спремија да се претстават пред учениците од седмо одделение.
Со учениците од седмо одделние најпрвин ја изгледавме куклената претстава „Силјан Штркот“ во која што беа куклите со кои вежбаа учениците од драмската.
Учениците имаа задача да ја прочитаат книгата и да се подготват за обработка на лектрирата. Па, на часот ги чекаше изненадување. Учениците од драмската секција беа прекрасни. Го разубавија часот и создадоа прекрасна енергија.
По завршувањето на куклената престава, седмооделенците имаа можност да се запознаат со куклите и да ја земат нивната улога, па останатите ученици им поставуваа прашања. Низ прашањата се дискутираше за содржината.
На 17-18 септември 2022 година во Струга се одржа Меѓународна Едуконференција наменета за наставници, педагози, воспитувачи, дефектолози, психолози, советници, директори и останати стручни лица. На оваа конференција со мојата драга пријателка и поранешна колешка Светлана Миковиќ-Томеска и колешката Зорица Трајаноска, учествуваме со работилницата: ШТО СЛУШНАЛА БУБАМАРАТА?
Фотографии од конференцијата
Работилницата беше инспирирана од една англиска приказна за Бубамарата од Џулија Доналдсон (https://www.youtube.com/watch?v=Lckjqm91LCk). Ја преведивме и од неа создадовме табла која ја претставуваше мапата на фармата.
Таблата
Преку ваквиот интердисциплинарен пристап се развиваат многу вештини кај учениците. Нашата работилница се случува на една фарма. Така што во часот се интегрирани содржини од општество, учениците ќе се запознаат со животните во фармата, со нивните живеалишта, но и со звуците кои ги испуштаат. Како зборуваат животните? Тука се интегрира и македонски јазик – како правилно се изговараат тие звуци. Исто така учениците се запознаваат со основите на програмирањето низ играта со роботчето Мајнд.
Користевме апликација која ги покажува како изгледаат животните и со кликање се слушаат и нивите звуци. На телевизор, интерактивна табла, проектор…
Таблата е направена од ученичката Марија Трајаноска, цртежите се скенирани и залепени на таблата.
Еве ја приказната:
Што слушна Бубамарата?
Некогаш одамна, на една фарма си живееше една убава кокошка, неколку пајки во мало езерце, гуски во кокошарник, овци со убаво руно, едно прасе, еден личен коњ и едно послушно куче, едно маче што мјаукање и едно маче што предеше, една убава, расна крава која вредеше цело богатство и… една бубамара.
Но Бубамарата нешто виде и Бубамарата нешто слушна…
Таа виде двајца луѓе во големо црно комбе… имаа мапа во раката, клуч и многу итар план.
Таа ги слушна како си шепотат: „Вака ќе ја украдеме убавата, расна крава: Прво ќе ја отклучиме портата доцна во ноќта, ќе поминеме покрај коњот, а потоа ќе одиме право. Ќе свртиме околу езерцето покрај прасенцето (и ќе бидеме внимателни да не го разбудиме кученцето). Ќе поминеме покрај овците, и на крај покрај куќата и лево кон расната крава!“
И замислете дечиња, црвената бубамара со црни точки, која претходно никогаш немаше изговорено ни збор, им кажа на животните како двајцата крадци планираат да ја украдат нивната расна и скапа крава!
Еве, овој им е планот: Прво ќе ја отклучат портата доцна во ноќта, ќе поминат покрај коњот, а потоа ќе одат право. Ќе свртат околу езерцето покрај прасенцето (и ќе бидат внимателни да не го разбудат кученцето). Ќе поминеме покрај овците, и на крај право кон куќата и лево кон расната крава!
Сложувалка
Кога кравата го слушна ова извика налутено МУУУУ, а кокошката КО-КО-КО-КОДА, ХИССС рекоа гуските, КВАК рекоа пајките, коњот рече НЕЕЕЈ, прасето рече ГРОФФ, овците рекоа БЕЕЕЕ, кучето рече ВУФ и двете мачки почнаа да мјаукаат МЈАУУУ… и сите животни извикаа: Не смееме да им дозволиме да ни ја украдат нашата расна и скапоцена крава!
За среќа Бубамарата имаше одлична идеја која им ја шепна тивко на увцата.
Доцна во ноќта, во најтемната темнина, кога сите спијат, двајцата лоши момци (Буцо Дебелкоски и Сучко Прачкоски), ја отворија портата од фармата и тивко на прсти се искраднаа внатре. Тогаш коњот колку што го држи гласот викна ГРОФ, а Буцо рече: „Тоа е прасето – да одиме право“. Штом стигнаа до Гуските, тие почнаа да прават: МЈАУ, МЈАУ. „Мачките!“ – викна Сучко – „Врти десно и оди два чекори напред!“ Прасето направи: ИИИИ, „Коњот! Уф, сме згрешиле, коњот, оди право и врти лево, БЕЕЕЕ викна Кучето. „Овците“! – извика Сучко, „Тука сме, близу“, а пајката од езерцето почна силно да мука МУУУУУУ, МУУУУУ!
„Сврти лево и уште еден чекор“ рече Буцо ииии двајцата паднаа во езерцето со едно гооолемо: ПЛАААС!
Тогаш се разбуди фармерот и извика силно: „БОЖЕ МОЈ ШТО Е ОВА ПЛАААС!“ – Кога погледна од прозорецот веднаш се јави на 192 и двајца полицајци дојдоа со силната сирена ТИРУ-РИРУ, ТИРУ-РИРУ, а кравата победносно викна МУУУУУ, а кокошката КО-КО-КОДА, ХИССС рекоа гуските, КВАК рекоа пајките, коњот рече НЕЕЕЈ, прасето рече ГРОФФ, овците рекоа БЕЕЕЕ, кучето рече ВУФ, фармерот извика радосно УРАААА, двете мачки среќни предеа, а бубамарата не рече ништо. Ама беше многу радосна.
Нашата работилница се случува на една фарма. Затоа учениците ги прашуваме: Што е фарма? Кој живее таму? Да ги наброиме живеалиштата на животните во фармата…
Како зборуваат животните?На проектор се покажуваат животните од фармата и со дечињата се вежба правилниот изговор на звуците коишто ги испуштаат животните. Дечињата имаат можност да ги видат животните, да ги чујат реалните звуци и да ги имитираат истите).
Потоа се бираатдевет доброволци, секој извлекува по едно ливче. Ги претставуваат животните што ги извлекле. Седнуваат околу таблата и се бара од нив да го чуеме звукот од животното што го претставуваат.
Потоа се чита приказната со тоа што се анимираат децата да ги имитираат звуците од своето животно низ читањето.
Се поставува таблата со отпечатена фарма и на дечињата им се покажува роботчето коешто е маскирано во комбе во кое се крадците. Како работи роботчето се покажува низ претставување на планот од крадците: Роботчето тргнува од портата, поминува покрај коњот, а потоа врти десно, околу езерцето покрај прасенцето. Од десната страна поминува покрај овците, и на крај до куќата, за да стигне до кравата.
Од приказната чувме дека Бубамарата им кажала на сите животни одделно за тоа што го чула. Учениците имаат задача да го програмираат роботчето кое всушност е Бубамарата за да стигне до животното што го претставуваат, за да му шепни што чула и да им го каже планот како да ги прелажат крадците.
Откако сите животни се информирани за планот, дечињата во улога на животните се обидуваат да го расипат планот и да ја спасат кравата со тоа што добиваат насоки кои звуци да ги испуштаат:
Коњот треба да вика: ГРОФФФ
Гуските треба да викаат: МЈАУУУ
Прасето треба да вика: ИИИИИИ
Кучето треба да вика: Беее
Пајките треба да викаат: МУУУУУУ
учениците, учесници во работилницата
Така што кога крадците ќе дојдат до портата, стигнуваат до коњот, одат право кон гуските, вртат десно и одат кон прасето, еден чекор напред, па лево кон кучето, уште еднаш лево и право во езерцето со пајки.Сите деца го имитираат звукот на плисокот од комбето во езерото).
Се имитира звукот на полициската сирена, според приказната, од плисокот во езерото се разбудил фармерот па веданаш повикал полиција.
Дечињата имаат задача да го најдат најраткиот пат од портата до езерото, програмирајќи го роботчето-полициска кола.
За крај на дечињата им се даваат делови од една сложувалка кој е слика од бубамара.
Во рамките на наставната програма по македонски јазик, учениците од шестите одделенија реализираа проект: „Правиме интервју“. Целта на проектот беше да ги научиме основите на интервјуирањето, како изгледа процесот и која е потребна подготовка за едно добро интервју.
Четири одделенија беа поделени во групи (вкупно 16) и секоја група направи по едно интервју. Беа интервјуирани: наставници, стручна служба, директор, актери, спортисти… едно од нашите омилени интервјуа беше интервјуто со градоначалникот на Прилеп, господинот Борче Јовчески.
Моите мали новинари беа гости кај градоначалникот и со него поминаа убаво време. Восхитувачки беше тоа што учениците цел ден зборуваа за посетата на општината, средбата со градоначалникот и подароците што ги добија. Искуството е непроценливо, а радоста незимерна.
Ако разговараш со некој на јазикот што го знае, ќе допреш до неговиот ум. Ако зборуваш со некој на неговиот јазик, ќе допреш до неговото срце.
-Нелсон Мандела-
Мајчиниот јазик е јазикот кој си го научил прв, јазикот на кој наједноставно се изразуваш, јазикот на кој што зборуваш кога си полн со емоции…
Меѓународниот ден на мајчиниот јазик почнува да се празнува во 1999 година. Мотивацијата за тоа прославување е немилиот настан во Бангладеж во кој многу луѓе ги изгубиле своите животи борејќи се за својот мајчин јазик.
Славењето на Денот на мајчиниот јазик би требало да нè потсети за грижата за својот јазик, но и да ни укаже за присуството на други јазици и на нашата должност тие да ги почитуваме и да ја промовираме лингвистичката разновидност и повеќејазичност низ светот.
Секоја култура има јазичен систем кој овозможува меѓусебно комуницирање помеѓу луѓето. Јазикот ги отелотворува вредностите и значењето на самата култура. Го означува човековиот културен идентитет.
Тој има големо влијание врз нашата перцепција и како ние се изразуваме за она што го гледаме. Оттука јазикот, како основно средство за комуникација е дефинирачка карактеристика на една одредена културна популација. Заедничкиот јазик не е само знак за општествени идентитет, туку е и означувач на заедничка историја, обичаи, верувања и вредности.
Затоа денес моите ученици од додатната настава поделија пораки во сите училници и канцеларии во училиштетот. Им прочитаа на учениците за значењето на Денот, со надеж дека пораките што ги направија ќе допрат до нивните срца.
Да го негуваме нашиот јазик со тоа што ќе го научиме!
Сакајќи си го својот јазик, ќе ги сакаме и почитуваме и другите јазици.
Заврши долгоподготвуваниот настан по повод нашиот Патрон празник. Среќна сум што го реализиравме онака како што го замисливме. Благодарна сум на моите колеги кои го поддржаа, но особено сум благодарна на менторите кои вложија многу труд.
Главната цел на овој настан беше меѓуетничката соработка, можноста да чуеме ученици од различни училишта, градови, држави. Да започне, да се продлабочи и да се зацврсти соработката на колегите и училиштата. За тоа многу се радувам!!!
Дел од учесниците
Симболичкото доделување награди е само јакнење на натпреварувачкиот дух, самата активност да добие малку поинтересна нота. Тоа не значи дека другите ученици се помалку значајни или не ја постигнале целата.
Ние на настанот чествуваме Патрон и одележувавме 100 години од раѓањето на Конески. Сакавме да прикажеме соработка и соживот.
Оваа манифестација е третиот по ред, нашето училиште ООУ „Климент Охридски“ годинава ја одржа на платформата Зум. Овој настан е поддржан од здружението „Мировна Акција“ – Прилеп/Тетово. Организацијата е поддржувач на процесот на интегрирано образование во училиштата и со нас, но и со дел од училиштата учесници има направено низа проекти и активности во кои се вклучени и едукации на наставници во полето на меѓуетничката интеграција.
На настанот учествуваа 10 училишта. Се говореше на: македонски јазик, албански јазик, турски јазик, бошњачки јазик и српски јазик. Видеата беа снимани од страна на нивните ментори. Говорите беа преведувани со титла на македонски јазик.
Настанот го отвори директорот на училиштето, господинот Ахил Јаков, и ги поздрави сите учесници.
Ученици од ООУ „Блаже Конески“ и ООУ „Климент Охридски“ се претставија со музички точки предводени од своите менторки: Маја Џопа и Андријана Дукоска.
Ученците од ликовната секција под менторство на наставничката Александра Богоеска беа инспирирани од говорите и насликаа прекрасни цртежи.
Дел од цртежите на ликовната секција
Тричлената комисија: Филип Димкоски [(поет, новинар), Магдалена Сајкова (наставничка по македонски јазик „Стив Наумов“ – Битола) и Сања Зеленкиќ (наставничка по српски јазик, „Здравко Гложански“, Бечај, Р. Србија)] имаше тешка задача.
Комисија (состанок)
Првото место го освои ООУ „Десанка Максимовиќ“- Зајечар, Р. Србија, ментор: Стева Јовановиќ, оратор: Петар Радосављевиќ
Работилницата „Украсуваме македонска поезија“ е дел од извонредниот проект „Цело е кога има 30“. Проект кој е посветен на триесетгодишната независност на Македонија.
Идејата на работилницата беше доближување на поезијата кај учесниците. Поради малиот интерес за поезија, се одлучив за техниката блекаут, која што веќе ја имам работено и за учениците е многу интересен предизвик.
Сцени од активностите
Изборот на поети беше предизвик, пред сЕ сакав да има застапено женски автори, но ми значеше да има и автори од заедниците, бидејќи независноста не е заслуга само на етничките Македонци. Избрав автори кои не можат да се изостават: Блаже Конески, Славко Јаневски, Матеја Матевски, Петре М. Андреевски, Гане Тодоровски, Влада Урошевиќ, Михаил Ренџов, Ацо Шопов… но и современи автори кои денес творат и имаат прекрасни поетски творби.
Творење
На учениците им се допадна изборот. Голем дел од нив за прв пат се сретна со некои автори. Исто така тие имаа можност да се задлабочат во песната што ја добија и да изберат еден стих кој го споделуваа со останатите запишувајќи го на изложбениот простор. Стиховите допираа до нив на невообичаен начин.
Освен гореспоменатите автори, беа прочитани и илустрирани и авторите: Адем Гајтани, Илхамин Емин, Лина Димоска, Линдита Ахмети, Никола Маџиров, Иван Антовски, Игор Исаковски, Николина Андова – Шопова, Милутин Станчиќ, Филип Димкоски, Озген Сулејманоски, Ана Стојаноска, Румена Бужаровска, Евгенија Шуплинова, Владимир Лукач, Ванчо Полозаноски, Ѓоко Здравески и Владимир Мартиновски.
Средбата со учениците беше емотивна, бидејќи ги немав видено цела година. Па друштвото на познати лица мотивирани за работа ме правеше многу среќна.
Изложбата
Од изработките направивме изложба која беше поставена од учениците. Во фоајето на Домот за култра може да ја погледнете.
На неколку нешта низ часовите во оваа учебна година со огромна радост се сеќавам. Едно нешто од нив е циклусот посветен за мит. Споив повеќе наставни единици: повторивме најпрво за легенда и предание, па учевме за мит и митологии, ја сработивме лектирата „Најубавите митови“, па читавме и гледавме видеа од римска, кинеска и египетска митологија, за на крај да ја работиме и „Перунова стрела“ и мотивирани од словенската митологија учениците правеа писмена работа. Полн погодок. Забавно, едукативно, полно со активности. Она што ми фалеше, а со идната генерација би го додала е час по граматика – морфологија – зборовни групи во митовите… можеби…
Дабовото дрво Перуново
Учениците беа најмногу активни во задачите кои им беа дадени да ги сработат дома.
Секој ученик требаше да избери да направи од пластелин митско суштество или бог, некој симбол од митологијата и сл,; да нацрта, да направи од некој материјал, да се преправи, да изработи постер или да прикаже некоја негова оригинална идеја.
Мотивирани до митовите од различни митологии со кои што се запознаа на часовите, учениците требаше да смислат мит кој ќе го раскажат во средината на превиткан лист хартија. На горниот дел цртаат лик од митот, а во внатрешноста лево и десно ги запишуваат добрите и лошите особини на митското суштество или богот што го измислиле.
Лектирата „Перунова стрела“ ја сработивме со техниката лектира во торбичка.
Богот Велес се качува по дабот, кон престолот на Перун
На торбичка или кесичка украсна, за родендени и пригоди, се лепат два листа, од едната и од другата страна. На предниот лист ученикот ја црта насловната страница на лектирата, онака како што си ја замислува, а на другата страна ја пишува биографијата на авторката.
Изработила: Марија Јовеска VII – 4
Во торбичката става нацртани, набоени, исечени, пет работи кои потсетуваат на содржината. Презентирајќи со нив, ја раскажува содржината на книгата.
изработка од ученик
Писмена работа „Еден ден во градините на Перперуна“
Темата толку многу ги мотивира што произлегоа прекрасни митови 😊 митолошки суштества со различни моќи… учениците истражувале за словенска митологија, правеле компилации со другите митологии… да ти е мерак да си читаш. Еден ученик дури рече да ги издадеме текстовите во книга. Зошто да не?
Еве неколку извадоци од писмените:
Јас сум самовилата Смешко, од татко Кикот и мајка Насмевка, еден од многуте самовили кои се блиски со луѓето, но и со боговите на Перун. Јас се грижам за доброто расположение, насмевка и ведар дух кај луѓето, животните, птиците, рибите и растенијата.
Моето име е Никсли. Моите родители се Миксиспителик (татко ми) и мајка ми Мисплика. Тие ми ги дариле самовилските моќи. Имав лик на девојка со фантастичен изглед, блескаво убава со златна коса. Носев бел фустан, со проѕирни велови и широк појас. Во рацете имав лак и стрели. На грбот имав крилја, поставени на мојот фустан и мојата моќ се наоѓаше токму во крилјата.
Јас сум киклоп. Моето име е Клара. Сега, на прв поглед ќе си помислите дека сум како останатите киклопи, лоша, безмилосна, но не сум таква. Моите родители се Прани и Рон. Доаѓам од земјата на киклопите, Кикол
Јас сум Погумно, една самовила која никогаш не мислеше дека би му била потребна на некој. Мене никој не ме повикал за помош, а и што би му помогнала? Јас само си седев во мојот свет. Светот на луѓето е многу чуден. Мојот свет е шума, шума со големи дрва, зелени. Има големи печурки, така големи што се над обичен човек. Има разиграни цветови кои пеат. Јас живеам во селото Печурково. Тоа е мирно село со прекрасни самовили и вилењаци, добри и секогаш весели.
Моето име е Лада, јас сум еднорог, родена сум во градината на Перперуна. Моето семејство се грижело со векови за заштита на Перуновото семејство.
Една од најубавите книги… книга за која многумина веќе кажале многу… наша лектира за деветто одделение…
Размислував како да ја работиме и како да им е интересно… Факт е дека книгата е повеќе за возрасни, отколку за деца. Длабока, филозофска… полна мисли за животот и критики за возрасните…
Изработки од ученици
Наставата од далечина создава дополнително проблеми во однос на мотивацијата, па така, со помош на моите креативни колешки од Хрватска, но и мојата мила Розе Чочороска Китрозоска добив идеја и со учениците направивме проект кој донесе многу радост.
Учениците имаа задачи:
Насоките за проектната настава
Најголем дел одбраа постер, но имаше и други оригинални идеи кои покажаа колку учениците уживаа. Се надевам дека на овој начин ќе им остане книгата во сеќавање и повторно ќе се вратат еден ден да ја прочитаат… тогаш ќе се заљубат во неа…
Изработки од ученици
Учениците на час решаваа и сложувалки направени од РОЗЕМАК ( Розе Чочороска Китрозоска ) во кои кога ќе ја завршеа задачата добиваа илустрација мотивирана од лектирата.
Тимот од три наставнички: Фросина Аврамоска и Каролина Јовеска, наставнички по Историја и Јулијана Талеска, наставничка по Македонски јазик, заедно со учениците: Марија Јовеска, Лаура Кајџаноска – VII одделение Александар Велјаноски – VIII одделение; Исидора Котеска, Михаил Алексоски, Ангела Илиеска – IX одделение го освоија II МЕСТО со училиштниот проект: краткометражен филм: „Љубовта што преживеа“
Проектот беше дел од конкурсот на ФОНДОТ НА ХОЛОКАУСТОТ НА ЕВРЕИТЕ ОД МАКЕДОНИЈА И МЕМОРИЈАЛНИОТ ЦЕНТАР НА ХОЛОКАУСТОТ НА ЕВРЕИТЕ ОД МАКЕДОНИЈА „Холокаустот низ призмата на детските очи“ учебна 2020/21 Во категоријата: Дигитална содржина тема: „Приказна за спасени Евреи во холокаустот“
„Љубовта што преживеа“Сцени од снимањето…
Документарниот филм беше мотивиран од животната приказна на Бено и Роза, македонски Евреи од Битола. Тој е комбинација од снимки од Могилата на непобедените и стоп моушан техника со цртежи нацртани од учениците.
мојата училница 