(Не)еднаков пристап во образованието – истражување од Сунаи Сабриоски

Врска до истражувањето: https://vidivaka.mk/istrazuvanja/pristap-obrazovanie/?fbclid=IwAR3BsvYxUiA1Kl-drZXQjAleeGTJmFNljG-Xva3c9dWX55sB-NSkCd61bN4

Извадок од истражувањето

Чинам беше јануари, 19. кога ми се јави Сунаи и разговараме за неговото истражување „(Не)еднаков пристап во образованието“. Бев пријатно изненадена што ми ја дава таа можност да се искажам по тоа прашање. Читајќи го истражувањето, согледувам дека ги опфатило сите предизвици со кои се соочуваме во овие две учебни години.

Пандемијата откри многу недостатоци. Пред сè го постави наставникот во позиција на ученик. Голем дел од нас почнавме од почеток. Навечер и во викендите сме ученици, а во текот на работната недела наставници. Предизвиците со учењето од далечина се безброј. Се стартува со импровизации, но полека се соземаме и се обидуваме во од да бидеме достојни на повикот.

               Се најдовме пред сосем нов начин на предавање, нови методи, нови алатки… поддршката доаѓаше, но времето за нејзиното применување е мало… овој шок тешко се надминува. Психичките последици допрва ќе дојдат…

               Родителите имаат несекојдневна можност да бидат дел од наставниот процес, што намерно, што нужно (поради условите во кои што се наоѓаат). Судовите доаѓаат веднаш, негодувања, споредувања, незадоволства… тоа прави уште поголем притисок кај наставникот.

               Во основа секоја новост е дочекана со недоверба. Потребно е време да се прифати…

               Оваа присилно забрзана дигитализација е нешто прекрасно што можеше да му се случи на образованието во Македонија. Добро обучените наставници, кои континуирано работат на себе создаваат нови дигитални ресурси и сосем различно поучување од она што го имавме предолго. Штом пандемијата заврши, сите тие ресурси, алатки, платформи ставени во функција ќе го постигнат она што сите го бараме веќе одамна: добро образование.

Извадок од статијата

               Сепак, она што се зборува во статијата е точно. Сите немаат исти можности. Имаме деца кои имаат своја соба со персонален компјутер со најнови перформанси, а има и деца кои живеат во многудетно семејство, со ниски примања, па дури немаат и струја… Така што за тие, ранливи категории целиот говор за убавината на дигитализацијата на образовниот процес паѓа во вода.

Учениците од ранливите категории најчесто следат настава преку мобилен телефон… тоа ја отежнува нивната вклученост во активностите. Особено ако наставникот ја владее платформата и вклучува алатки и задачи во кои треба да се пишува, да се додаваат работи… едноставно телефонот не е соодветен за пишување, есеј на пример…

Тука се и учениците со стари компјутери или со еден компјутер кој го делат сите во семејството… истовремени часови… слаб интернет поради вклученост на повеќе уреди…

Учењето од далечина им го скрати на учениците со ИОП она најмногу што им беше потребно: СОЦИЈАЛИЗАЦИЈАТА. Наставникот е немоќен во реализација на основната цел за тие ученици.

Тежината во наставниот процес за тие ученици целосно падна на родителот. Наставникот може да испраќа дигитални материјали, но тие многу не можат да му помогнат… може само да ја смират совеста на посветениот наставник…

 И најнакрај, за недораснатоста за овој тип настава. Злоупотребувањата, препишувањата, дошепнувањата… без свесност дека се нема никаква корист од тоа. Наставникот е немоќен пред таа несериозност…

Стрип-авторот Здравко Гиров, гостин на часот по македонски јазик

Час на ТИМС

Би сакала најпрвин да им се заблагодарам на стрип-книжарницата Бункер и на Фросина и Давор за тоа што ми овозможија да се запознаам со Здравко Гиров и да договорам да ни гостува на часот.

Уште сум под импресии од часот и од сето она што го видовме во 65 минути. Среќа што учениците имаа блок-часови и што заборавивме дека има одмор од 5 минути, па можевме да уживаме во она што ни беше презентирано.

Презентација во која го претставувам Здравко Гигов пред учениците

Факт е дека малку се знае за стрип-културата, многу малку се читаат стрипови и во наставната програма стрипот е скоро исчезнат.

Контактот со групите на вљубеници на стрипот, со Здравко и со она што тој го сподели, кај мене побуди мисија да ја промовирам оваа култура и да наоѓам начини како да ја доближам до моите ученици.

Здравко со нас сподели многу работи. Најпрвин ни покажа како изгледа еден уметник кој се занимава со деветтата уметност. За тоа дека е потребен еден молив, обична хартија и линијар за да се започне со магијата.

Извадоци од книгата How to drow Comics the Marvel way

Сепак познавањето на математиката, особено геометријата и паралелно со тоа големиот багаж со прочитана литература се клучните елементи кои треба да ги поседува еден стрип-цртач.

Не мора да се биде одличен цртач, многу работи се учат. Се почнува од основни геометриски форми и се оди кон досредување на карактерот.

Гостинот несебично ја сподели со нас книгата: „Како да црташ стрип на Марвеловски начин“ (How to drow Comics the Marvel way) од легендарните Стен Ли и Џон Бусема. Низ прегледот на книгата учениците се запознаа со начинот на цртање, пропорциите на карактерите, како до конструктор, американ кадар, холандски кадар… панели… како се цртаат негативци, а како херои.

Фасцинантно беше тоа што со прости геометриски тела се стигнува до совршена фигура.

Од горенаведената книга…

Сепак Здравко напомна дека стрипот не е само цртеж. Тој е низа илустрации кои имаат своја нарација, тој е новела. Стрипот во себе впива повеќе уметности. Ако нема приказна, нема стрип!

Цртањето на стрипот се поставува врз основа на златната пропорција. Луѓето кога нешто гледаат за прв пат го перципираат според неговите пропорции. Симетричноста го произведува убавото. Тоа е она што се следи при цртањето. Иако, Здравко потенцира дека во реалноста тоа не е така. Убавината не ја носат симетричните работи, убавината е она што доаѓа од нашата внатрешност. За да се спознае убавината, треба време, трпение и посветеност.

Дел од неговата работа во Photoshop

Гостинот сподели и дел од своите први цртежи. Својот прв стрип, нацртан со молив на преслатка тетратка со Нинџа-желки, на кој го има нацртано Один.

Позборувавме и за тоа дека во денешниот стрип-свет има поделени мислења за користењето на таблетот за цртање. Некои цртачи сметаат дека тоа е некој вид мамење, но мислам дека обајцата, а вклучително и учениците, се согласивме дека тоа е претерано. Користењето на технологијата е она што е нужно, но и овозможува усовршување на талентот кој го има стрип-цртачот.

Првиот стрип на Здравко Гиров

Здравко ги мотивира ученците да се обидат да нацртаат нешто. Сподели со нас и еден панел во кој го избриша текстот и сега чека од нас колку ќе бидеме креативни.

На крајот од часот Здравко одговори на неколку прашања поставени од учениците, кои будно го следеа секој негов збор.

Прашања…

За тие што не знаат кој е Здравко:

Здравко Гиров живее и работи во Скопје. Тој е дипломиран машински инженер кој се занимава веќе 20 години професионално со цртање: стрип-автор, илустратор, аниматор, професор, но и татко на две ќерки.

Првиот стрип го нацртал на 12-13 години. А уште од најмала возраст сака да црта и тоа го прави многу убаво.

Освен како стрип автор, Гиров работел и како илустратор за издавачката куќа „Просветно Дело“, како и за „Арс Ламина“ и „Пчелица“ од соседна Србија; потоа како аниматор во „Storyboard Studio“; како илустратор, сторибордист и главен 2D аниматор во „Vertigo Visual“ od Скопје; и како сениор графички артист во „V House Animation“.

Во периодот 2008-2009 предавал карактер дизајн на факултетот за визуелни уметности ЕСРА во Скопје. Во 2009-та на македонскиот стрип форум ја започнал онлајн стрип школата, а во 2010-та со Михајло Димитриевски – „Тхе Мичо“, Давор Драмиќанин, Дамјан Михаилов, Ласко Џуровски и Игор Јовчевски го формирале здружението за промовирање на стрип културата „Макстрипови“ http://www.makstrip.com.mk/

Ова е блогот на Здравко Гиров: https://zdravkogirov.blogspot.com/

Презентацијата која што ја користев на часот за да го претставам:

По не знам кој пат, голема благодарност за издвоеното време и несебичното споделување на непроцениливото знаење за една култура која чека да биде истражена!

Техника пица

Изработки од ученици

Од неодамна сум дел од една Фејзбук група Kreativni pristup lektiri чинам хрватска група во која се споделуваат креативни обработки на лектири. Листајќи на ѕидот од групата забележав дека дел од членовите користат некоја техника за цртање пица. Прашав и ми дадоа насоки како изгледа таа техника. Во основа имаш на располагање 8 прашања кои ги конципираш онака како што сакаш. Задачата е да се одговорат во секое од парчињата на пицата и истовремено да се остави на креативноста од учениците да ја украсат онака како што сакаат.

Јас решив да ја испробам со учениците од седмо одделение. Наидов на воодушевување, одлично сработени задачи и позитивни коментари.

Ја работевме лектирата „Светлина зад ридот“ од нашиот прилепчанец Трајче Крстески. Учениците имаа задача да одговорат на следниве прашања:

  1. Една реченица за Трајче Крстески
  2. Две негови дела
  3. Главни ликови
  4. Нацртај едно од четирите деца
  5. Сцената која најмногу ви се допадна
  6. Каде и кога се случуваат настаните
  7. Кој сцена ве замисли, растажи…
  8. Како ќе продолжи приказната…

Мио активност со Сунаи Сабриоски. Учиме за новинарска статија

IX-1

На часовите по македонски јазик во вторникот и средата имавме драг гостин. Новинарот Сунаи Сабриоски. Причината за неговата посета беше наставната единица НОВИНАРСКА СТАТИЈА. Сабриоски е познат македонски новинар кој има зад себе оставено многу колумни, статии, истражувања и прилози. Исто така тој е добитник и на награди кои го потврдуваат квалитетот на неговата работа.

IX-2

               Нескромно ќе се пофалам дека Сунаи е мој драг пријател кој со еден збор се согласи да учествува во часовите. Тој многу професионално, избалансирано според возраста на децата, им објасни од што се состои новинарската статија и како може таа да се напише. Исто така во прилог ни ја остави неговата наградувана новинарска статија „Децата жртви на родителите и институциите: Прекинато образование заради стапување во брак“ низ која што учениците практично ги согледаа карактеристиките на новинарската статија.

IX-1

               Учениците имаа можност да видат и инспиративни видеа, дел од работата на Сунаи, а имаа и простор да постават прашања. Научија нешто повеќе и за новинарството, но и за самиот Сунаи.

Повикувањето на професионалец да зборува за одредена тема која што е негов фокус е полн погодок. Тоа ја разбива секојдневната динамика и ги активира учениците.

IX-4

               Исто така, особено важно за мене беше тоа што присуството на Сунаи неосетно разбиваше стереотипи за ромската заедница.

Токму со овие ученици на неколку наврати имам дискутирано низ наставниот процес на теми кои ја вклучуваат етничката заедница Роми. Застрашувачки е фактот дека таа етничка заедница од перспектива на ученикот Македонец, или можеби попрецизно, во случајов, прилепчанец, е сосем маргинализирана. Тоа се некои луѓе кои се некаде таму, сиромашни, прости… и низа други етикети кои функционирале низ годините… на само 10 минути од нашето училиште е населбата „Тризла“, училиштето „Добре Јованоски“, тие луѓе се многу блиску до нас, ама ние не сакаме да ги видиме. Голем дел од нив завршуваат средни училишта, факултети и се дел од оптествените текови. Но тоа некако не се гледа, се провлекува невидено. Токму поради ова сакав и се радував на гостувањето на Сунаи.

IX-3

Мио-активностите редовно се фокусирани со албанската заедница, што не е воопшто за критика. Потребно е за соживот и за запознавање, но ние во Прилеп треба да работиме на соживот со ромската заедница, таму треба да ни се фокусирани мио-активностите. Несправедливо долго оваа заедница е пресирана, стигматизирана и омаловажувана. Новите генерации само ги повторуваат фразите од своите дома, од она што го слушаат во опкружувањето… тоа мора да прекине… Локалната самоуправа треба да финиансира проекти во кои ќе се вклучуваат општинските училишта заедно со „Добре Јованоски“, ќе им се даде можност на учениците да се запознаат, да комуницираат… треба многу да се стори на овој план…

Светски ден на аутизам

Како времето поминува се радувам на иницијативноста на многу луѓе и организации, кои се обидуваат да ја зголемат свесноста за многу работи. Во таа насока денешниот час по македонски јазик го посветив на аутизмот.

Со учениците гледавме видеа во кои имаше објаснувања за тоа што е аутизам. Лица со аутистичен спектар зборуваа за својата состојба и сето тоа во насока ученците да размислуваат и да согледуваат.

Од дискусијата произлегоа многу прашања. Прашањата им ги пративме на нашите дефектолози во ООУ „Климент Охридски“, наставнички во посебните паралелки, и одговорите ги подготви во презентација ученичката Јована Илијоска.